Νέα μέτρα για οπαδική βία: Ημίμετρα που κάπου τα έχουμε ξαναδεί

Χθες, τη Δευτέρα 21-02-2022 ανακοινώθηκε απ' την ελληνική κυβέρνηση ένα σύνολο μέτρων κατά της βίας. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν την αναστολή λειτουργίας όλων των συνδέσμων έως τις 31 Ιουλίου, την αύξηση των ποινών για μια σειρά εγκλημάτων οπαδικής βίας, την απαγόρευση κάλυψης του προσώπου και την υποχρεωτική τοποθέτηση καμερών μέσα στα γήπεδα, καθώς και την πλήρης αναδιοργάνωση του νομικού πλαισίου που αφορά τους συνδέσμους.

Ας εξετάσουμε τα μέτρα με τη σειρά.

ΟΙ ΣΥΝΔΕΣΜΟΙ

Τις τελευταίες μέρες πραγματοποιήθηκαν 574 αστυνομικοί έλεγχοι σε οργανωμένους συνδέσμους οπαδών και σφραγίστηκαν 67 απ' αυτούς, καθώς συνδέθηκαν με παράνομες πράξεις. Το κλείσιμο όμως όλων των συνδέσμων μέχρι το καλοκαίρι είναι κατάφωρα άδικο και ξεκάθαρα αντιδημοκρατικό. Εδώ και αιώνες, απ' την εποχή της  Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, υπάρχει στο δυτικό πολιτισμό ως αξίωμα το "nullum crimen, nulla poena sina lege", "δεν υπάρχει ούτε έγκλημα, ούτε ποινή χωρίς νόμο". Οι σύνδεσμοι που μετά τους ελέγχους κρίθηκαν νομοταγείς για ποιο έγκλημα τιμωρούνται; Και με βάση ποιον υφιστάμενο νόμο;

Οι σύνδεσμοι που λειτουργούσαν παράνομα ή που ουσιαστικά αποτελούσαν εγκληματικές οργανώσεις, καλώς έκλεισαν και μακάρι να συλληφθούν και να τιμωρηθούν οι υπεύθυνοι. Δεν μπορεί όμως μαζί μ' αυτούς να τιμωρείται και το υγιές κομμάτι των φιλάθλων και να περιθωριοποιείται ένα ολόκληρο νομοταγές κομμάτι της κοινωνίας. Δε γίνεται εν έτει 2022 να εφαρμόζουμε πολιτικές συλλογικής ευθύνης, ούτε να λειτουργούμε με λογική του τύπου "αυτοί οι δέκα είναι εγκληματίες, άρα είστε όλοι εγκληματίες".

Ας αφήσουμε όμως το κλείσιμο, καθώς υπάρχει η δικαιολογία του προσωρινού κι ας δούμε τα πιο σημαντικά. Κάθε ΠΑΕ, ΚΑΕ κι Ερασιτεχνικό Σωματείο θα μπορεί να έχει μόνο μία Λέσχη Φίλων, με έδρα τα γραφεία του συλλόγου. Η κάθε Λέσχη με τη σειρά της θα μπορεί να έχει τοπικά παραρτήματα. Η ίδρυση κάθε παραρτήματος θα απαιτεί τη συγκέντρωση τουλάχιστον 50 μελών με καθαρό ποινικό μητρώο και την ακόλουθη αδειοδότηση για την οποία δεν έχουν δοθεί πληροφορίες. Άτομα με ποινικό μητρώο δε θα μπορούν να εγγραφούν ως μέλη, ενώ η ποινική δίωξη δύο μελών ενός παραρτήματος για τα αδικήματα της αθλητικής βίας, του εμπορίου ναρκωτικών και του φόνου εκ προθέσεως, θα οδηγεί στο κλείσιμό του.

Η πρόσβαση μιας ιδιωτικής εταιρείας όπως μιας ΠΑΕ ή ΚΑΕ στο μητρώο της Λέσχης για να ελέγχει τα στοιχεία των μελών, όχι μόνο παραβιάζει την ιδιωτικότητα, αλλά δεν έχει και κανένα νόημα. Τα εγκληματικά στοιχεία πολύ απλά θα βρίσκονται στους συνδέσμους τους παράνομα, χωρις εγγραφές, χωρίς τίποτα. Ακολούθως η απαγόρευση εγγραφής σε άτομα με ποινικό μητρώο είναι άδικη και εκδικητική. Ένας άνθρωπος που έχει εκτίσει την ποινή του, ίσως και πριν από αρκετά χρόνια, πρέπει να έχει το δικαίωμα της επανένταξης στην κοινωνία, ειδικά αν το έγκλημα για το οποίο καταδικάστηκε ήταν για άσχετη αιτία. Λόγος απαγόρευσης εγγραφής θα έπρεπε να  είναι μόνο η καταδίκη για εγκλήματα αθλητικής βίας.

Επίσης άδικο είναι το σφράγισμα παραρτήματος, αν διωχθούν ποινικά δύο μέλη του. Εγκλήματα αθλητικής φύσεως μπορούν να κάνουν και σε άλλα γήπεδα, με άλλους συλλόγους, χωρίς το παράρτημα να έχει ιδέα. Μπορεί πχ ένα μέλος ενός συνδέσμου του ΠΑΟΚ στη Θεσσαλονίκη να συμμετέχει σε επεισόδια σε αγώνα της ομάδας του χωριού του στο Β' Τοπικό. Ακόμη περισσότερο ο σύνδεσμος δεν μπορεί να έχει ευθύνη για το αν ένα μέλος του συνελλήφθη να πουλάει κάνναβη, η αν κάποιος σκότωσε πχ τη γυναίκα του, λόγω ερωτικής αντιζηλίας. 

Το μόνο που έχει λογική και δε λειτουργεί ως προληπτική τιμωρία είναι η υποχρεωτική διαγραφή ισοβίως για όσους συμμετείχαν σε εγκλήματα αθλητικής βίας και η προσωρινή διαγραφή μέχρι να εκτίσουν την ποινή τους για όλους τους υπόλοιπους. Να ξεκαθαρίσουμε φυσικά πως αν προκύψει μέσα από αστυνομική έρευνα η συμμετοχή του συνδέσμου σαν οργάνωση σε κάποιο απ' τα παραπάνω, τότε όχι μόνο θα πρέπει να αναστέλεται η λειτουργία του, αλλά να κλείνει οριστικά.

ΕΝΤΟΣ ΤΩΝ ΓΗΠΕΔΩΝ

Η εγκατάσταση συστήματος καμερών είναι σίγουρα σωστή σκέψη. Θα πρέπει επίσης να δοθεί έμφαση στην τήρηση του θεσμού των ονομαστικών εισιτηρίων, ενώ έχει ήδη αποδειχτεί πολύ χρήσιμη η υποχρεωτική τοποθέτηση τουρνικέ στην είσοδο κάθε θύρας, ώστε οι εισερχόμενοι να μπαίνουν αναγκαστικά ένας ένας.

Το μέτρο που είναι παράλογο είναι η υποχρεωτική τοποθέτηση των οργανωμένων σε συγκεκριμένες θύρες του γηπέδου και μόνο με εισιτήρια διαρκείας, ενώ οι μη οργανωμένοι δε θα έχουν τη δυνατότητα εισόδου στα ίδια σημεία. Ένα ψήφισμα που δεν έχει κανένα απολύτως νόημα. 

Καταρχάς τα επεισόδια στα γήπεδα είναι όλο και σπανιότερα, για ποιο λόγο κάτι που πάει καλά να αλλάξει; Βάζοντας όλους τους οργανωμένους στην ίδια θύρα, γκετοποιούμε το συγκεκριμένο σημείο του γηπέδου. Τα ταραχοποιά στοιχεία της κάθε ομάδας αποδυναμώνονται όταν τους διασκορπίζουμε, όχι όταν τους συγκεντρώνουμε όλους μαζί, σαν θηρία σε κλουβί, με διμοιρίες καταστολής έτοιμες να επέμβουν. Τα παραδείγματα απ' το παρελθόν υπάρχουν, αλλά οι υπεύθυνοι δε θέλουν να τα δουν. Τα τελευταία χρόνια, για παράδειγμα, ο Ολυμπιακός έχει διασκορπίσει τους οργανωμένους σε όλο το "Γ. Καραϊσκάκης", αντί να τους συγκεντρώνει στα πέταλα και το εγχείρημα πέτυχε απόλυτα.

ΕΚΤΟΣ ΓΗΠΕΔΩΝ ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ;

Το μεγάλο πρόβλημα δε βρίσκεται μέσα στα γήπεδα, αλλά έξω απ' αυτά. Δεν είναι μόνο πρόβλημα του αθλητισμού, είναι πρόβλημα κυρίως της κοινωνίας. Στυγνοί εγκληματίες, έχοντας ως πρόφαση τις ομάδες και τους συνδέσμους, κυκλοφορούν και εμπλέκονται σε οποιουδήποτε είδους βία. Τίποτα δεν τους διαχωρίζει όμως απ' τους μαχαιροβγάλτες της Χρυσής Αυγής, τους εμπρηστές του ΑΝΤΑΡΣΥΑ και τους αντιεξουσιαστές σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη. Είναι απλά κακοποιοί, τίποτα παραπάνω, που το μόνο που τους αξίζει είναι να συλληφθούν και να τιμωρηθούν παραδειγματικά. 

Όταν μιλάμε βέβαια για τιμωρία, εννοούμε ατομική τιμωρία του κάθε υπαίτου, επειδή τέλεσε ή σχεδίαζε να τελέσει παράνομη πράξη. Όχι προληπτική τιμωρία σε ένα γενικευμένο σύνολο ανθρώπων, τους οποίους στιγματίζουμε εξαιτίας κάποιων άλλων.

ΚΑΝΕΙΣ ΔΕ ΜΙΛΑΕΙ ΓΙ' ΑΥΤΟ

Ένας παράγοντας της αθλητικής βίας για τον οποίο κανείς δε μιλάει είναι η πιθανή εμπλοκή στελεχών διαφόρων ομάδων. Όλοι ξέρουν πως ορισμένα πρόσωπα κυρίως κάποιων ΠΑΕ έχουν δοσοληψίες με μεγάλα κεφάλια γνωστών συνδέσμων. Μήπως αυτό θα έπρεπε να ερευνηθεί;

Θα είναι λάθος φυσικά να μην πάρουν μερίδιο ευθύνης για τα τραγικά γεγονότα που προηγήθηκαν και ορισμένοι δημοσιογράφοι. Πιο συγκεκριμένα δημοσιογράφοι-οπαδοί που με τα άρθρα τους και τις δηλώσεις τους φανατίζουν τον κόσμο, τον κάνουν να βλέπει παντού εχθρούς και γενικότερα δυναμιτίζουν το κλίμα.

ΚΑΠΟΥ ΤΑ ΕΧΟΥΜΕ ΞΑΝΑΔΕΙ ΑΥΤΑ ΤΑ ΜΕΤΡΑ

Παρόμοιας φιλοσοφίας μέτρα είχε προσπαθήσει να επιβάλλει η κυβέρνηση της Μάργκαρετ Θάτσερ στην Αγγλία στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του '80. Φράχτες, εθνικό σύστημα μελών, κάρτα φιλάθλου, μέχρι και πρόταση για τοποθέτηση ηλεκτροφόρων συρμάτων στα γήπεδα, που ευτυχώς δεν έγινε. Φυσικά κανένα μέτρο ολοκληρωτικού χαρακτήρα δεν μπορεί να έχει σοβαρά αποτελέσματα. Η κατάσταση στην Αγγλία άλλαξε με την εφαρμογή των προτάσεων του λόρδου Τέιλορ και κυρίως με τα χρήματα που εισέρρευσαν χάρη στην ίδρυση της Πρέμιερ Λιγκ. Οι ιστορίες για το πώς η Θάτσερ έσωσε το αγγλικό ποδόσφαιρο είναι απλά μύθος.

Εδώ στην Ελλάδα δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι για να εισρεύσουν αντίστοιχα χρήματα για τηλεοπτικά συμβόλαια και χορηγίες, μπορούν όμως να εξεταστούν τα μέτρα του Πίτερ Τέιλορ, που χτύπησαν το πρόβλημα στη ρίζα του. Φιλελεύθερα μέτρα που αντιμετώπιζαν τους θεατές ανθρώπινα γιατί "αν συμπεριφέρεσαι στους οπαδούς σαν ζώα, θα συμπεριφερθούν κι αυτοί αναλόγως", όπως έλεγε κι ο ίδιος.

Το κυριότερο πρόβλημα όπως προαναφέρθηκε όμως, δε θα το λύσουν μέτρα για γήπεδα και συνδέσμους, αλλά η καλή δουλειά της αστυνομίας και των εισαγγελέων. Γιατί αυτό που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι έγκλημα κι οι τύποι που εμπλέκονται είναι κοινοί εγκληματίες. Κι ως τέτοιοι αξίζουν να αντιμετωπιστούν.

Αναπαύσου εν ειρήνη Άλκη

Γιώργος Παυλίδης