Αστικοί μύθοι του ποδοσφαίρου και η κατάρριψή τους

Υπάρχουν διάφοροι αστικοί μύθοι στο χώρο του ποδοσφαίρου, τους οποίους μπορεί να συναντήσουμε παντού, από καφενειακές συζητήσεις έως και δημοσιογραφικά αφιερώματα. Ακολουθούν ορισμένοι απ’ αυτούς μαζί με τα στοιχεία που οδηγούν στην κατάρριψή τους.

#1 Η ΙΤΑΛΙΑ ΕΧΑΣΕ ΤΟ ΜΟΥΝΤΙΑΛ ΤΟ 1994 ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΟΥ ΡΟΜΠΕΡΤΟ ΜΠΑΤΖΙΟ

Όχι. Αντιθέτως η Ιταλία έφτασε μέχρι τον τελικό επειδή την πήρε ο Μπάτζιο απ' το χέρι και την οδήγησε μόνος του μέχρι εκεί. Μετά τους ομίλους έχουμε και λέμε. Φάση των 16, Νιγηρία-Ιταλία 1-2, δύο γκολ ο Μπάτζιο. Φάση των 8, Ιταλία-Ισπανία 2-1, γκολ και ασίστ Μπάτζιο. Ημιτελικός, Ιταλία-Βουλγαρία 2-0, δύο γκολ Μπάτζιο.

Ο "θεϊκός κοτσιδάκιας" όμως στάθηκε άτυχος και τραυματίστηκε στα τελευταία λεπτά του ημιτελικού. Εκείνη η Ιταλία είχε εκπληκτική αμυντική γραμμή, αλλά απ' τη μέση και μπροστά δεν είχε ποιότητα. Ελλείψει αντικαταστάτη λοιπόν ο Μπάτζιο έπαιξε τραυματίας στον τελικό με τη Βραζιλία. Ακολούθησε ο πιο βαρετός τελικός Μουντιάλ που έχουμε δει και με το σκορ 0-0 σε κανονική διάρκεια και παράταση καταλήξαμε στη διαδικασία των πέναλτυ.

Ο μεγάλος Ιταλός έχασε το δικό του πέναλτυ κι εκεί ξεκίνησε ο κανιβαλισμός. Τι έγινε όμως μέχρι να το χάσει; Το πέναλτυ που εκτέλεσε ήταν το πέμπτο της Ιταλίας, στον τελευταίο γύρο της διαδικασίας. Απ' τα προηγούμενα τέσσερα η Ιταλία είχε βάλει μόνο τα δύο, είχαν χάσει τα δικά τους οι Μπαρέζι και Μασάρο. Η Βραζιλία απ' τα τέσσερα δικά της είχε χάσει το ένα και εκτελούσε το πέμπτο τελευταία. Ακόμη δηλαδή κι αν ο Μπάτζιο ευστοχούσε, η Βραζιλία είχε μία ακόμη εκτέλεση και αν το έβαζε πάλι κέρδιζε. Οπότε ναι, ο Μπάτζιο έχασε το τελευταίο, αλλά την Ιταλία είχαν ήδη καταδικάσει οι δύο αποτυχημένες εκτελέσεις που προηγήθηκαν. Και χωρίς αυτόν δε θα είχε καν φτάσει στο σημείο να διεκδικεί το τρόπαιο στη διαδικασία των πέναλτυ…

#2 ΣΤΟ ΜΟΥΝΤΙΑΛ ΤΟΥ 1982 Η ΒΡΑΖΙΛΙΑ ΗΤΑΝ ΟΜΑΔΑΡΑ ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΗΚΕ ΕΞΑΙΤΙΑΣ ΤΟΥ ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑ ΤΗΣ. Ο,ΤΙ ΠΗΓΑΙΝΕ ΜΕΣΑ ΕΓΡΑΦΕ

Η Βραζιλία στο Μουντιάλ του 1982 ήταν όντως ομαδάρα, μια απ’ τις καλύτερες εθνικές ομάδες που έχουμε δει ποτέ, ενώ το ποδόσφαιρο που έπαιζε ήταν από άλλο πλανήτη. Πέρασε αέρα τον όμιλο και εισήλθε στη δεύτερη φάση ομίλων, με τρεις ομάδες έκαστος. Έτυχε με Αργεντινή και Ιταλία. Αρχικά η Βραζιλία κέρδισε την Αργεντινή, στη συνέχεια την κέρδισε κι η Ιταλία, οπότε την πρώτη θέση του ομίλου μαζί με την πρόκριση ατον ημιτελικό θα διεκδικούσαν Ιταλία και Βραζιλία. Κι εκεί είναι που φωλιάζει ο αστικός μύθος μας.

Τερματοφύλακας της Βραζιλίας ήταν ο Βαλντίρ Πέρες, που αποτελούσε απλά μια μετριότητα. Υπήρξε όμως το εξιλαστήριο θύμα της ήττας που ακολούθησε με 3-2, που κόστισε τον αποκλεισμό, ενώ για την πρόκριση αρκούσε και η ισοπαλία. Ο Βραζιλιάνος πορτιέρο δεν έφερε ευθύνη σε κανένα απ’ τα τρία γκολ που δέχτηκε και όποιος ανατρέξει στο υλικό του αγώνα θα το διαπιστώσει κι ο ίδιος. Την ευθύνη είχε καθαρά η αμυντική συμπεριφορά της ομάδας.

Αν είναι να αποδοθεί κάπου η ευθύνη, θα πρέπει να πάει στο τεχνικό τιμ, λόγω της επιλογής που έγινε για την κλήση του σέντερ φορ. Η μία επιλογή ήταν ο Καρέκα, ο οποίος τραυματίστηκε πριν το Μουντιάλ. Η άλλη ήταν ο Ρεϊνάλντο, ένας καταπληκτικός επιθετικός της Ατλέτικο Μινέιρο. Τελικά δεν κλήθηκε στην εθνική λόγω φημών περί ομοφυλοφιλίας και προτιμήθηκε ο Σερζίνιο της Σάο Πάολο, ο οποίος ήταν ποιοτικά πολλά επίπεδα κάτω απ’ τους συμπαίκτες του και αποδείχτηκε μοιραίος με τις χαμένες ευκαιρίες του.

#3 ΤΟ EURO 2004 ΗΤΑΝ ΣΤΗΜΕΝΟ ΝΑ ΤΟ ΠΑΡΕΙ Η ΕΛΛΑΔΑ ΕΠΕΙΔΗ ΤΟ ΙΔΙΟ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ ΘΑ ΦΙΛΟΞΕΝΟΥΣΕ ΤΗΝ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ

Ναι, θα καθόταν ο Φίγκο κι ο Ρούι Κόστα να χάσουν στην τελευταία τους μεγάλη παράσταση με την εθνική τους μπροστά στον κόσμο τους. Προς τα τέλη της καριέρας τους ως πρωτοκλασσάτοι και ακριβοπληρωμένοι ποδοσφαιριστές, ποιο ποσό θα έφτανε ως δωροδοκία για να απαρνηθούν τίτλο με την Πορτογαλία, ειδικά εντός έδρας;

Ας αφήσουμε τον τελικό. Στον ημιτελικό ο Ροζίτσκι σημάδεψε το δοκάρι; Τα δάκρυα των Τσέχων μετά το γκολ του Δέλλα ήταν ψεύτικα; Ή μήπως ο Νέντβεντ τραυματίστηκε επίτηδες; Μήπως ακόμα πιο πριν στον τελευταίο αγώνα του ομίλου οι Ρώσοι μας άφησαν να μειώσουμε το σκορ σε 2-1 για να περάσουμε τελικά με διαφορά τερμάτων στην ισοβαθμία με την Ισπανία; Κι αν ήθελαν να μας περάσουν γιατί δεν ήρθε ένα βολικό κι ακίνδυνο 0-0, να παίρναμε ένα βαθμό και να προκρινόμασταν απευθείας, αντί να ρισκάρουν να πετύχουν κατά λάθος  γκολ στα τελευταία λεπτά;

Μια ακόμα απορία. Η κατάκτηση του Euro τι σχέση έχει με την Ολυμπιάδα; Οι ξένοι λάτρεις του κλασικού αθλητισμού που ταξίδεψαν στην Αθήνα θα έλεγαν “α, η Ελλάδα έχασε απ’ την Τσεχία στο Euro, δεν πάω να δω τον τελικό στα 400 εμπόδια”; Ή η φιλοξενία της Ολυμπιάδας δεν ήταν από μόνη της αρκετή διαφήμιση;

Αν είναι να πιστεύουμε αυτό το μύθο, ας μην ξαναδούμε ποδόσφαιρο, δε χρειάζεται. Αφού έτσι κι αλλιώς όλα στημένα είναι.

#4 ΣΤΟ ΜΟΥΝΤΙΑΛ ΤΟΥ 1986 Ο ΜΑΡΑΝΤΟΝΑ ΕΠΑΙΖΕ ΣΕ ΟΜΑΔΑ ΑΣΧΕΤΩΝ ΚΑΙ ΠΗΡΕ ΤΟ ΜΟΥΝΤΙΑΛ ΜΟΝΟΣ ΤΟΥ

Η αλήθεια είναι πως σ’ αυτήν τη διοργάνωση ο Μαραντόνα μας έδωσε μια απ’ τις μεγαλύτερες παραστάσεις που έχει δει το παγκόσμιο ποδόσφαιρο. Κανείς δεν μπορεί να του το αφαιρέσει. Το να μειώνουμε όμως τους υπόλοιπους, χαρακτηρίζοντάς τους άσχετους και να κάνουμε λες και δεν κατέβηκαν στο γήπεδο είναι εκτός πραγματικότητας.

Μιλάμε για ένα σύνολο που περιελάμβανε τον αμυντικό χαφ Σέρχιο Μπατίστα, με 11 χρόνια θητείας στις Αρχεντίνος Τζούνιορς και Ρίβερ Πλέιτ, με τρεις κατακτήσεις πρωταθληματος Αργεντινής και ενός Κόπα Λιμπερταδόρες, τον επιτελικό Ρικάρντο Μποκίνι, που ο Ντιέγκο θεωρούσε ισάξιό του, τον κεντρικό Έκτορ Ενρίκε της Ρίβερ Πλέιτ, πρωταθλητή Αργεντινής και κάτοχο Κόπα Λιμπερταδόρες, τον γκολκίπερ Νέρι Πουμπίδο, με θητεία σε Βελέζ, Ρίβερ και Ρεάλ Μπέτις, τον σέντερ μπακ Όσκαρ Ρουγκέρι των Μπόκα, Ρίβερ και Ρεάλ Μαδρίτης και τον αριστερό φουλ μπακ Χούλιο Ολαρτικοετσέα με θητεία επίσης σε Ρίβερ και Μπόκα. Τα μεγαλύτερα αστέρια όμως πλην του Μαραντόνα ήταν ο, ήδη καταξιωμένος με τη Ρεάλ Μαδρίτης, Χόρχε Βαλντάνο, που πέτυχε τέσσερα γκολ και μία ασίστ στη διοργάνωση και ο Χόρχε Μπουρουσάγκα, με συνεισφορά δύο γκολ και δύο ασίστ.

Εν κατακλείδει η Αργεντινή διέθετε ίσως το καλύτερο ρόστερ του Μουντιάλ του 1986.

#5 ΠΡΙΝ ΤΟ EURO 1992 ΜΑΖΕΥΑΝΕ ΤΟΥΣ ΔΑΝΟΥΣ ΑΠ' ΤΙΣ ΠΑΡΑΛΙΕΣ

Η αλήθεια είναι πως στην προκριματική φάση η Δανία τερμάτισε δεύτερη στον όμιλο, πίσω απ’ τη Γιουγκοσλαβία. Η τελευταία τελικά αποκλείστηκε απ’ την UEFA λόγω του ξεσπάσματος του πολέμου της Βοσνίας και τη θέση της πήρε η Δανία. Επισήμως οι Δανοί ενημερώθηκαν όντως τελευταία στιγμή, δέκα μέρες πριν την έναρξη του Euro. Ο πόλεμος όμως είχε ξεκινήσει από το Μάρτιο, όλοι ξέρανε τι θα συμβεί κι οι ίδιοι οι Δανοί είχαν ήδη συγκροτήσει αποστολή κι είχαν ξεκινήσει προετοιμασία αρκετά πριν την επίσημη ενημέρωσή τους.

#6 ΤΑ ΒΓΑΖΟΥΝ ΑΠ’ ΤΙΣ ΦΑΝΕΛΕΣ

Αυτή η φράση ακούγεται μετά από κάθε ακριβή μεταγραφή ποδοσφαιριστή. Όσοι το λένε αυτό υποστηρίζουν πως το κόστος των μεταγραφών εξισορροπείται απ΄ τα έσοδα των πωλήσεων της φανέλας του νέου μεταγραφικού αποκτήματος. Ας δούμε όμως τα πράγματα όπως είναι πραγματικά.

Τα έσοδα απ΄ τις πωλήσεις των εμφανίσεων καρπώνονται οι εταιρείες ένδυσης, με τις ομάδες να παίρνουν ένα ποσοστό 10-15%. Ακόμη κι αυτό το ποσοστό όμως το δικαιούνται μόνο αν οι πωλήσεις ξεπεράσουν ένα υψηλό πλαφόν και μόνο για τις πωλήσεις πάνω απ’ αυτό. Γενικά οι ομάδες προσβλέπουν σε ένα καθαρό ποσό που πληρώνονται κάθε χρόνο ως χορηγία απ’ τις εταιρείες, παρά στα ποσοστά των πωλήσεων.

Για χάρη των αριθμών, όμως ας κάνουμε έναν υπολογισμό. Έστω πως η Άνω Μηλιά κάνει το μπαμ και αγοράζει τον Βραζιλιάνο αρτίστα Ντριμπλίνιο για 100 εκατομμύρια. Ως world class ομάδα που είναι, θα πουλούσε όπως κάθε χρόνο 1,5-2 εκατομμύρια φανέλες. Λόγω της μεταγραφής θα πουλήσει παραπάνω, έστω 3 εκατομμύρια, άρα ένα εκατομμύριο επιπλέον. Αυτές οι ένα εκατομμύριο φανέλες θα πωληθούν αντί εκατό ευρώ η μία, άρα η εταιρεία ένδυσης θα εισπράξει 100 εκατομμύρια ευρώ. Εάν το ποσοστό είναι 15%, η ομάδα θα εισπράξει μόνο 15 εκατομμύρια για την απόσβεση της μεταγραφής των 100 εκατομμυρίων. Κι αυτό χωρίς να υπολογίσουμε κάποιο πλαφόν σε αριθμό πωλήσεων, που θα μείωνε το ποσό κατακόρυφα…

#7 ΜΙΑ ΘΑΤΣΕΡ ΜΑΣ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ

Μια φράση που ακούγεται μετά από κάθε βίαιο περιστατικό, σχετικό με χουλιγκανισμό, που συμβαίνει στα ελληνικά, και όχι μόνο, γήπεδα. Έχει ως βάση το μύθο πως η Μάργκαρετ Θάτσερ επέβαλε πενταετή αποκλεισμό των αγγλικών συλλόγων απ’ τα κύπελλα Ευρώπης, μετά την τραγωδία του Χέιζελ, τερματίζοντας έτσι τον χουλιγκανισμό στην Αγγλία με τη σιδηρά πυγμή της. Αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι.

Καταρχάς την τιμωρία του πενταετούς αποκλεισμού την επέβαλε η UEFA, όχι η Θάτσερ, η οποία απλώς στήριξε αυτήν την απόφαση. Συν τοις άλλοις ο αποκλεισμός ήταν αυτό ακριβώς που αναφέραμε, μια τιμωρία. Δεν επέφερε απολύτως καμία βελτίωση στο αγγλικό ποδόσφαιρο, κάτι που αποδεικνύουν τα τραγικά συμβάντα της περιόδου εξέτισης της πενταετίας. Όταν το 1990 η ποινή έληξε και η Θάτσερ παρέδωσε τη σκυτάλη της πρωθυπουργίας στον Τζον Μέιτζορ, δεν είχε αλλάξει απολύτως τίποτα, απλώς είχαν προστεθεί κι άλλα θύματα στον τραγικό απολογισμό.

Η αλλαγή ξεκίνησε το 1990, όταν ο δικαστής Πίτερ Τέιλορ ολοκλήρωσε την έρευνα για την τραγωδία του Χίλσμπορο και αφενός έριχνε την ευθύνη στην αστυνομία για τα γεγονότα, αφετέρου πρότεινε ένα σύνολο μέτρων για τη βελτίωση της κατάστασης. Τέτοια μέτρα ήταν η κατάργηση των θέσεων ορθίων, η απομάκρυνση των κιγκλιδωμάτων, ο τερματισμός της παρουσίας της αστυνομίας στα γήπεδα και ο ισόβιος αποκλεισμός των ταραχοποιών. Κι ενώ τα μέτρα του Τέιλορ, που ξεκίνησαν σιγά σιγά να εφαρμόζονται, είχαν θετικά αποτελέσματα, συνέβη το πλέον καταλυτικό γεγονός. Η ίδρυση της Πρέμιερ Λιγκ.

Η αναδιοργάνωση του πρωταθλήματος κι ο πακτωλός χρημάτων που εισέρρευσαν για τα τηλεοπτικά δικαιώματα έδωσαν τη χαριστική βολή. Οι ομάδες πλέον δε θα άφηναν να υποβαθμιστεί το πανάκριβο εμπορικό προϊόν τους και κατάφεραν ότι δεν έκανε για δεκαετίες η βία της αστυνομίας. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ‘90 ο χουλιγκανισμός είχε σχεδόν εξαλειφθεί.

Γιώργος Παυλίδης